موارد کاربرد زیج در گنج یابی | ترکیب علم ستاره شناسی و گنجیابی

اول از همه معنی زیج را بیاموزیم و سپس کاربرد زیج از منظر گنج یابی و دفینه یابی بررسی خواهیم کرد.در باستان همانگونه که می دانید علم ستاره شناسی بسیار رواج داشت از این رو مجموعه‌ای از جدول‌ها که مقادیر کمیت‌ هایی که برای تعیین محل اسقرار سیاره‌ ها به کار می‌رفته، در آن درج می‌شده است زیج یا زیگ گفته می شد.

تلفظ کلمه زیج نیز بصورت zij نوشته و خوانده می شود و در واقع  معرب زیگ است و آن کتابی است که منجمان احوال و حرکات افلاک و کواکب را از آن معلوم کنند.

این اطلاعات در قالب کتاب هایی ثبت می شدند که این کتابها شامل اطلاعاتی در مورد زمان طلوع و غروب خورشید، ماه و سیارات و ستاره‌های مشهور در روزهای مختلف سال و برای یک محل خاص بوده است که در قالب جدول ‌هایی تنظیم می‌شده است. از جداول زیج، برای دانستن موقعیت و رصد کردن اجرام سماوی، تعیین طول روز و شب، تهیه تقویم‌ها، جهت‌یابی و دیگر مقاصد اخترشناسی و نیز در طالع‌بینی استفاده می‌شده است.

در قدیم هر کدام از اخترشناسان برجسته یا هر رصدخانه، یک زیج ویژه به خود می‌نوشتند و زیج‌های پیشینیان را تصحیح می‌کردند که تعدادی از این زیج‌های قدیمی به نام شاهان و فرمانروایان نوشته شده است. در حال حاضر نسخه‌هایی از چنین زیج‌هایی در موزه‌ها موجود می‌باشد.

امروزه، هنوز هم برای کاربردهای علمی و اخترشناختی، کتاب‌ها و جدول‌های مشابه با زیج‌های قدیمی تهیه می‌شود که البته از دقت بسیار بالاتری برخوردار هستند.

کاربرد زیج در گنج یابی چیست؟

بسیاری از پادشاهان و وزرا دفینه های خود را بر اساس کواکب و ستارگان مخفی میکردند چه بر اساس پلن این ستارگان در طراحی اتاقها و مقبره های پادشاهان و چه بر اساس فصل تابش این ستارگان و یا موقعیت این کواکب و ماه و خورشید در مشخص ساختن طلوع و غروب دقیق در طراحی ورودی تومولوس ها و…. کاربرد داشت.

به همین دلیل زیج در گنج یابی و دفینه یابی بسیار مهم بوده و بسیار مورد استفاده پادشاهان و وزرا قرار می گرفت.

از معروف ترین زیج های قدیمی می توانیم به کتاب زیج ایلخانی اشاره کنیم که در ادامه برای دانلود قرار خواهیم داد

(برای دانلود روی تصویر زیر کلیک کنید)

برگرفته از پیج تفسیر نماد